Gela irekiak
Zirkulazio librea edo ate irekiak, izenak berak dioen bezala, eskoletako ateak irekitzean eta ikasleei non, norekin eta zertara jolastu erabakitzeko aukera ematean oinarritzen da, beren nahiarekin eta beharrarekin bat eginez, eta, horrela, beren ikaskuntzaren benetako protagonista eta egile aktiboak izanik.
Gelak, ikaskuntzarako, harremanetarako eta komunikaziorako kontzienteki prestatutako espazio fisikoetan antolatuta daude. Espazio horietan, hainbat proposamenetatik abiatuta, haurrek, behatu, esperimentatu, eraiki, asmatu, imajinatu, partekatu, harremanak izan, hunkitu, gidatu eta besteekin elkarreragin dezakete. Haurren interes eta beharrei erantzun ahal izateko eta ikasteko erritmo desberdinak errespetatzeko modu bat da.
Ikasleak interesen arabera antolatzen dira, ez adin kronologikoaren arabera, eta horrek laguntzen du haurren eta adinekoen arteko lankidetzan.
Irakasleak laguntzaileak dira, prozesu honetan gidari dira, eta entzuten dute, eskuragarri daude eta, batez ere, emozionalki laguntzen dute. Espazioaren antolatzaile eta sortzaile gisa, haurren ikaskuntza esperimentala eta erabakitzeko gaitasuna bultzatzen ditu.
Naturan ikasten
Gaur egungo gizakia habitat artifizialak sortzera, lurra porlan geruzez estaltzera, zuhaitz eta landareak lorontzietan apaingarri huts gisa kokatzera edota higiene kontzeptua bizirik gabeko garbitasuna bezala ulertzera, … heldu da.
Eskolan ere, ohikoa izaten da haur hezkuntzako ikasleek fitxak, argazkiak nahiz programa informatikoak oinarri izanik zuhaitzen izenak, eguraldia, urtaroak lantzea. Lau hormen artean bereganatze horrek natur ingurunearen irudi abstraktua baino ez du eraikitzen.
Mundu birtualak esperientzia zuzen eta errealari denborarik eta espaziorik ezin kendu diezaiokeela iritziz, eta benetako hezitzaileak haurraren inguruneak eskaintzen dituen baliabideak direla sinetsiz, eskolako lau paretak atzean utzi eta ikaste prozesuan mundu fisiko naturalarekiko kontaktu zuzena behar beharrezkoa dela aldarrikatzen dugu.
Haurrei beraien buruak osasuntsu hazi edota Lurra planeta salbatu dezatela eskatu aurretik, natura ulertu eta maitatzeko aukera eman behar zaie: zentzumenen bitartez ukitu, usaindu, entzun, arnastu, ikusi edo dastatzeko aukera.
Haurra jolasten den eta garatzen den espazioak, haurraren beraren jarreran eragiten du. Jendez gainezka egon ohi diren leku zaratatsuetan, jolasa frenetikoa izaten da. Aldiz, tonu argiak nagusi diren leku ordenatu eta txukunetan, jolasa lasaiagoa eta sakonagoa izaten da. Zer esanik ez beraz jolasa aire zabalean eta jostailurik gabe ematen denean, estimulu bakarra elementu naturalak soilik direnean.
Gero eta gehiago dira mundu mailan naturari ateak irekitzen dizkioten eta ikasteko espazio gisa ulertzen duten ikastetxeak. Espazio irekiek askatasun fisiko eta psikikoa eskaintzen dute, estres gutxiago pilatuz. Gure pentsamendua, gure sormena garatzen ari da inoren iritzirik jasan gabe. Naturaren erritmoa gizarteak ezartzen duena baino motelagoa da, eta horrek pazientzia eta lasaitasun handiagoa eskatzen du. Bakoitza bere erritmoan mugitzen da eta ez dago lehiaketarik.
Parte-hartzaile guztiak baldintza berberetan abiatzeak gatazkak murriztea dakar. Klase osoa naturan jokatzean, enpatia, lankidetza, laguntza-jarrerak eta talde-lana bermatzen dira, talde-sentimendua indartuz. Aldi berean, bizikidetza-mugak eta -arauak errespetatzen direlarik.
Naturan ikasiz, ikasleak ingurumenarekiko errespetuaz jabetzen dira, suntsiketak eta zikinkeriak murriztuz.
Psikomotrizitatea
“Psikomotrizitatea gorputz-eboluzioaren eta mugimenduen bidez haurrak bere ahalmen sentsoriomotorrak, afektiboak, kognitiboak eta erlazionalak gara ditzan laguntzen duen diziplina bat da.” Bernad Acouturier
Psikomotrizitate-gelak bizipenak egiteko aukera ematen du, mugimenduak ematen duen plazerrean eta besteekiko harremanetan oinarrituta. Oinarrizko helburua haurra espazioa, objektua eta besteekiko harremanak emozionalki bizitzeko egoeran jartzea da, bere adinari eta heldutasun-mailari egokitutako esparru espezifiko batean, eta honekin garatzen laguntzea.
Norberaren gorputza erabiltzea haurrek egin behar duten aurkikuntza pertsonalaren oinarrizko alderdia da. Garapen psikomotor egokiaren garrantzia eztabaidaezina da. Mugimenduaren bidez, haurrak inguratzen dituen kanpoko mundua antolatzen du mentalki. Psikomotrizitate-gelan haurren gorputzari, objektuei, ikaskuntza berriak lortzeari eta gaitasunak garatzeari lotuta dauden espazio-, denbora- eta albo-nozioak eskuratzen dituzte.
Psikomotrizitatea, mugimendua, sentimenduak transmititzeko ez ezik, haurra desinhibitzeko, bere adimena garatzeko eta bere desoreka emozionalak kontrolatzeko aukera emateko ere balio duen komunikabide boteretsu bihurtzen duen diziplina bat da.
Psikomotrizitate-saioak leku pribilegiatua dira, haurrari benetan den bezala agertzeko aukera ematen diotenak, baztertua izan gabe, epaitua sentitu gabe. Aukera ematen die esploratzeko eta ikertzeko, gatazka-egoerak gainditzeko eta eraldatzeko, besteekin harremanetan jartzeko, taldeko jolasaz gozatzeko eta askatasunez adierazteko, gogobetetasuna eta zoriontasuna sortaraziz.
Familia antzerkiak
Familiaren eta eskolaren arteko harremana funtsezkoa da haurraren garapen integralari laguntzeko. Inork ez du zalantzan jartzen hezkuntza gurasoen eta hezitzaileen artean partekatutako zeregina dela.
Ez dago etxearen eta ikastetxearen arteko komunikazio-bideak irekitzea baino gauza beharrezkoagorik. Ekintza bateratu eta koordinatu bat ezartzea, haurraren garapen intelektual, sozial eta emozionalean modu erabakigarrian laguntzeko. Bizitzako lehen urteetan familia da sozializazio-instantzia nagusia, baina eskola bere gizarte-garapenaren testuinguru erabakigarria bihurtzen da. Bi erakundeen arteko lankidetza funtsezkoa da haurraren ikuspegi globalizatu eta osoa osatzeko.
Haurraren bi testuinguru nagusien baterako ekintza horrek estimulazioa ekarriko du, autoestimua, eskola-errendimendua eta jarrera-gaitasunak areagotuz. Izan ere, erantzukizunak banatzea funtsezkoa da haurraren autokontzeptua adin txikietan garatzeko. Baita, nola ez, trebetasun sozialak, psikomotorrak, sortzaileak eta kognitiboak hobetzeko ere.
Baina, gainera, familiaren eta eskolaren arteko elkarreragin on batek haurrari hurbiltasun-pertzepzioa ematen dio, eta horrek eskola-eremuak familiartasun- eta segurtasun-ezaugarriak izatea lortzen du. Horrek guztiak konfiantzaz betetzen du haurra.
Familien lankidetza moduetako bat ikastetxeko jarduerak antolatzeko laguntza eskatzea da. Gure ustez, gurasoen laguntzara jotzea haurrak hainbeste eskertzen duen konfiantza hori ezartzeko beste modu bat da. Gainera, uste dugu aukera eman behar zaiela familiei beren seme-alaben zenbait jardueratan parte hartzeko.
Ceip Dulantzin familiarteko Antzerki jarduera antolatzen dugu. Familia talde ireki batek, bi hezitzailerekin batera, antzezlan txikiak antolatzen ditu abenduan eta maiatzean haurren aurrean antzezteko. Dekoratuak, jantziak, paper-banaketa, entseguak… prestatzen dituzte. Ikasleek, euren gurasoak eskolan antzezten eta parte hartzen ikusten dituztenean asko disfrutatzen dute eta eskolarekiko duten konfidantza indartzen da.
Hasiera batean, jarduera hori lankidetza txiki bat izaten hasi zen, eta gaur egun haur-hezkuntzan dugun proiekturik garrantzitsuenetako bat bihurtu da.
